Prawo cywilne

Jedną z wiodących zasad prawa cywilnego jest zasada swobody umów. Co do zasady każdy z każdym może zawrzeć umowę o dowolnej treści, gdyż jeszcze Rzymianie mawiali, że chcącemu nie dzieje się krzywda. Volenti non fit iniuria. Zasada dotyczy ryzyka, które w biznesie jest rozumiane jako prawdopodobieństwo, że cele nie zostaną zrealizowane, a zmierzone rezultaty nie będą osiągnięte, czyli przedsięwzięcie przyniesie straty. Jeżeli ktoś zawarł umowę, ale z powodu ryzyka nie przyniosła ona zamierzonych rezultatów, w biznesie nikt do nikogo nie może mieć pretensji. Ale ryzyko należy odróżnić od brawury. W biznesie brawurą, a wręcz hazardem, jest prowadzenie interesów bez zabezpieczeń w postaci dobrze skonstruowanych umów. Wcale nie chodzi tutaj o złą wolę kontrahenta. Większość ludzi w biznesie mimo wszystko szanuje inną rzymską zasadę. Pacta sunt servanda, umów należy dotrzymywać. Problem w tym, że według przepisów prawa cywilnego oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego, a nawet ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Z tego powodu wadliwie skonstruowana umowa handlowa, w sposób całkowicie niezamierzony, może stać się źródłem sporu sądowego, tylko dlatego, że każda strona inaczej rozumie jej treść.

W kilku węzłowych punktach widać bliskie związki prawa cywilnego z prawem podatkowym. Skutki czynności prawnych często rodzą skutki podatkowe, czego najlepszym przykładem jest podatek od czynności cywilnoprawnych. Podlegają mu takie czynności, jak na przykład pożyczka, darowizna, dożywcie, ustanowienie hipoteki, sprzedaż, umowa spółki czy depozyt nieprawidłowy. Prawo podatkowe zawiera wiele odesłań do prawa cywilnego, na przykład przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe. Kilka lat temu Sąd Najwyższy uznał nawet, że naczelnik urzędu skarbowego może stosować skargę pauliańską, a więc żądać uznania czynności prawnej za bezskuteczną, jeśli uzna, że dłużnik pozbył się majątku w celu ucieczki od zobowiązania podatkowego. Spośród wszystkich podatków najmniej wspólnego z prawem cywilnym ma podatek od towarów i usług (VAT).